Gãy xương được coi là một bệnh lý liên quan ở mọi lứa tuổi. Trường hợp này đa số dễ bị tác động đôi khi không mong muốn, nếu hoạt động không cẩn thận là có thể dẫn đến gãy xương. Vậy qua bài viết dưới đây chúng ta cùng tìm hiểu sự nguy hiểm nếu bị gãy xương thì sẽ ra sao nhé !

Gãy xương là gì ?

Gãy xương là tình trạng xương bị tổn thương làm biến dạng cấu trúc (nứt, gãy, vỡ,..) phá hủy đột ngột dẫn tới gãy xương, làm gián đoạn truyền lực qua xương.Bệnh gồm có bốn loại gãy xương chính: di lệch – không di lệch, hở và kín.

Gãy xương di lệch và không di lệch liên quan đến kiểu xương vỡ. Trong gãy xương di lệch, xương tách ra thành hai hay nhiều phần và lệch làm cho hai đầu xương chỗ gãy không dính vào nhau. Trong gãy xương không di lệch, xương chỉ nứt một phần hoặc nứt hết theo chiều ngang, nhưng không chuyển và có thể duy trì liên kết giữa hai đầu xương gãy.

Gãy xương kín là tình trạng xương gãy nhưng không có vết thủng hay vết thương hở ra trên da. Ngược lại, gãy xương hở là tình trạng xương xuyên qua da, sau đó chỗ xương lồi có thể rút lại vào trong vết thương và không thể nhìn thấy qua da.

Gãy xương hở có nguy cơ gây nhiễm trùng xương ở trong sâu.

Phân loại gãy xương

Có nhiều cách phân loại gãy xương như phân loại theo tính chất thương tổn phần mềm thành gãy xương kín, gãy xương hở hoặc phân loại theo đặc điểm ổ gãy. Các phân loại bao gồm:

Nguyên nhân gây ra gãy xương

Có rất nhiều nguyên nhân khiến chúng ta gãy xương. Hầu hết gãy xương đều do chấn thương, do lực uốn bẻ (hoặc xoắn vặn) trực tiếp hoặc gián tiếp gây nên như: té ngã, tai nạn giao thông, tai nạn lao động, chơi thể thao, nhảy, múa,..

Nhưng cũng có trường hợp gãy xương tự nhiên. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do bệnh lý như: loãng xương, lao xương, u xương ác tính, viêm xương tủy, ung thư xương, xương thủy tinh,…

Gãy xương còn do hoạt động quá nhiều. Khi cơ thể hoạt động quá nhiều dẫn đến cơ bắp chịu nhiều áp lực lên xương, gây gãy xương. Gãy xương do mệt mỏi căng thẳng thường xảy ra phổ biến ở các vận động viên.

Do loãng xương: Không chỉ bệnh lý mà xương già, xương yếu cũng có thể tự gãy. Rất phổ biến ở người bị loãng xương, tuổi già, người không thể tự tổng hợp canxi..

Dấu hiệu nhận biết bị gãy xương

Các dấu hiệu của gãy xương phụ thuộc vào xương cụ thể và mức độ nghiêm trọng của chấn thương, nhưng có thể bao gồm các dấu hiệu sau:

Ba dấu hiệu chắc chắn gãy xương: (chỉ cần 1 dấu hiệu cũng có thể chẩn đoán được gãy xương)

• Biến dạng: chiều dài xương của vùng gãy ngắn hơn so với chiều dài tuyệt đối của xương bên lành hoặc bị xương bị lệch trục.
• Cử động bất thường: vùng xương gãy sẽ có những cử động sai hoặc không thể cử động.
• Tiếng lạo xạo: được cảm nhận từ các ngón tay của người khám khi ấn vào vùng xương gãy, nếu khám có dấu hiệu sẽ cho phép khẳng định là gãy xương nhưng thực tế không nên tìm dấu hiệu này vì gây đau đớn thậm chí làm tổn thương thêm phần mềm xung quanh.

Ba dấu hiệu không chắc chắn gãy xương

• Đau: sau khi bị gãy xương bệnh nhân thấy đau chói tại chỗ gãy
• Hạn chế hoặc mất vận động vùng xương gãy.
• Sưng, vết bầm tím: Vùng gãy sưng nề, càng đến muộn càng sưng nhiều và có thể kèm theo các nốt phồng thanh huyết.

Ngoài gãy xương, cần chú ý biến chứng và các tổn thương kèm theo như mạch máu, thần kinh (đa chấn thương).

Các dấu hiệu gãy xương bằng hình ảnh.

• Trên phim X quang chụp theo hai bình diện (tư thế khác nếu cần), lấy cả hai khớp của một thân xương; chụp cắt lớp cổ điển hoặc cộng hưởng từ (ít dùng) với các gãy phức tạp… đã cho thấy vị trí gãy, đường gãy, các di lệch.
• Cần chú ý đến các tổn thương sụn khớp, mô mềm.

Nếu bạn hoặc người thân của bạn có những dấu hiệu nghi ngờ trên, đây có thể là một trình trạng cần cấp cứu.

Đối tượng nguy cơ bệnh gãy xương

Các biến chứng nguy hiểm có thể gặp khi bị gãy xương

Gãy xương rất nguy hiểm, nó không chỉ gây ra tổn thương tại chỗ mà còn khiến bệnh nhân gặp những vấn đề về vận động ở thời điểm hiện tại hoặc sau này. Dưới đây là những biến chứng, di chứng thường gặp sau gãy xương khi không kịp thời xử lý, sơ cứu sai cách: 

Tổn thương các cơ quan nội tạng: Gãy xương sọ có thể gây dập não, xuất huyết não, xương sườn có thể gây tổn thương tim, phổi, xương chậu có thể vỡ bàng quang, chấn thương đường tiểu…

Tổn thương mạch máu, thần kinh: Đầu xương gãy có thể tổn thương mạch máu và thân kinh lân cận. Nếu không điều trị kịp thời, biến chứng này có thể dẫn đến liệt, mất chức năng hoặc phải cắt cụt chi.

Rối loạn phát triển xương: Gãy xương dài ở trẻ em nơi vị trí đầu xương dễ làm rối loạn tăng trưởng xương. Về sau, việc phát triển chiều dài xương có thể bị ảnh hưởng.

Sốc do mất máu và do đau: Đây là một biến chứng khá nặng nề, có thể gây nguy hiểm tới tính mạng. Xương được cấp máu nuôi dồi dào nên có thể làm chảy máu và mất lượng máu đáng kể. Nếu chẳng may gãy xương chậu có thể gây mất 1.5 lít máu, xương đùi có thể mất khoảng 1 lít máu. Vì vậy, cần phát hiện, chẩn đoán và điều trị sớm vùng xương gãy.

Cần làm gì khi bị gãy xương?

Sơ cứu ban đầu rất quan trọng. Điều này còn hỗ trợ cho việc điều trị và lành xương sau này. Có thể xảy ra ở bất cứ vùng nào trên cơ thể. Mỗi vùng xương gãy sẽ có những cách sơ cứu chuyên biệt. Tuy nhiên, với những người không chuyên, nắm được nguyên tắc cơ bản là quan trọng.

Nguyên tắc cơ bản khi sơ cứu là phải bất động, cố định vùng xương gãy. Vì di động nơi xương gãy gây đau, gây chảy máu và tổn thương mô mềm, thần kinh, mạch máu hơn nữa. Điều này có thể làm việc điều trị trở nên phức tạp hơn.

Một số cách sơ cứu khi bị gãy xương: 

• Điều đầu tiên là bạn cần lấy lại bình tĩnh, trấn an tinh thần. Bấm 115 để gọi cấp cứu. Kêu gọi sự giúp đỡ từ những người xung quanh là rất cần thiết. Trong thời gian chờ cấp cứu, có thể sơ cứu vùng xương gãy đơn giản.
• Không di chuyển bệnh nhân khi chưa có phương tiện an toàn. Ví dụ như: xương sọ, gãy đốt sống, xương chậu…
• Chú ý các trường hợp có vết thương chảy máu. Dùng băng gạc sạch ấn chặt vào vùng vết thương đang chảy máu. Khi vết thương hết chảy máu thì băng vết thương lại.
• Không được tự ý kéo thẳng chi gãy.
• Xương gãy cần được cố định, nâng đỡ để hạn chế di động ổ gãy. Dụng cụ sử dụng để cố định xương có thể là thanh gỗ, bìa cứng, bao cát… Thường phải cố định cả hai khớp phía trên và phía dưới vùng xương gãy.
• Trong trường hợp gãy xương đòn, xương vai, có thể chỉ cố định đơn giản bằng dây đeo cổ.
• Nếu được, ổ gãy nên để cao hơn vị trí trái tim để hạn chế mất máu.
• Có thể chườm lạnh để giảm đau và giảm sưng vùng xương gãy. Không được chườm đá trực tiếp lên da. Hãy bọc đá trong một chiếc khăn hoặc mảnh vải rồi chườm lên da.
• Không được ăn uống gì cho đến khi gặp bác sĩ vì có khi cần phải mổ cấp cứu.

Các biện pháp chẩn đoán bệnh gãy xương

Chẩn đoán gãy xương kết hợp giữa việc thăm khám các dấu hiệu trên lâm sàng kết hợp với thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán.

• Thăm khám trên lâm sàng phát hiện triệu chứng điển hình của gãy xương. Bác sĩ lâm sàng sẽ khám, phân loại gãy xương đồng thời dựa vào tuổi tác và các xét nghiệm cận lâm sàng để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
• Thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh để kiểm tra tổn thương xương và các cơ quan lân cận đồng thời phân loại gãy xương để có phương pháp điều trị phù hợp. Những kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh thường được sử dụng để chẩn đoán và xác định mức độ tổn thương của gãy xương như Xquang, CT, MRI mang lại hiệu quả và độ chính xác cao giúp xác định chính xác tổn thương của xương và ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận.
• Xét nghiệm huyết học giúp đánh giá nguy cơ mất máu trong gãy xương. Xét nghiệm sinh hóa giúp xác định mức độ tổn thương, tình trạng nhiễm trùng giúp cho bác sĩ tiên lượng để có biện pháp điều trị phù hợp.

Các biện pháp điều trị bệnh gãy xương

Điều trị gãy xương bằng thuốc dân gian

Thuốc cao bó gãy xương

Nguyên liệu: Quế chi 400g, Lá Cúc tẳn 200g, Lá Ngải cứu 100g, Đại hồi 20g, Dầu thầu dấu (dấu Ve) 500g, Sáp ong 100g

Chủ trị: Bó gẫy xương (hành huyết, tiêu sưng, giảm đau, liền xương).

Cách dùng, liều lượng : Bốn vị thuốc đầu, sấy khô giòn trộn lẫn, tán bột mịn.

Sáp ong cho vào dầu Ve đun quấy cho tan hết, bắc ra để giảm bớt nóng cho dần thuốc bột vào dung dịch Sáp ong dầu Ve đánh đều thành thứ cao đặc như bánh dày. Sau đó đem dàn thuốc lên giấy dầu dày 3mm vừa đủ bó quanh chỗ xương gẫy, bó vào xung quang chỗ gây, đặt nẹp, băng cố định cho chặt. Khi nơi gây đã ổn định, ba ngày thay thuốc 1 lần.

Bột bồ thự lương

Bột Thự lương (bột cù Nâu) 1 kg Cơm nếp đủ bó vết thương

Chủ trị: Bó gẫy xương kín, gẫy xương hở đã được xử trí vô khuẩn, bằng thuốc điếu trị vết thương phần mềm, và xương đã được đưa vào đúng vị trí (hành huyết, tiêu sưng, giảm đau, liền xương).

Cách dùng, liều lượng: Củ Nâu gọt vỏ thái mỏng sấy khô tán bột mịn. Khi dùng: nấu cơm nếp hơi nát, trộn bột củ Nâu theo công thức: Cơm nếp nát 100g, Bột củ Nâu 20g

Hai thứ giã nát đều, Khi cơm còn đang nóng dát thành một bánh dài đủ bó chỗ xương gẫy, đặt thuốc lên vải gạc hoặc lá chuối, dàn đều bó vào xung quanh chỗ gẫy, đặt nẹp băng cố định cho chặt. Hai ngày thay thuốc 1 lần 

Thuốc bó thanh táo

Lá thanh táo (tiếp cốt thảo) tươi

Chủ trị: Bó gẫy xương (tiêu viêm, hành huyết, giảm đau, liền xương).

Cách dùng, liều lượng: Hái lá và ngọn non liều lượng vừa đủ dùng cho vết thương, rửa sạch giã nhỏ, bó thuốc vào nơi gẫy, đặt nẹp, băng cố định cho chặt. Khi nơi xương gãy đã ổn định, mỗi ngày thay thuốc 1 lần.

XEM THÊM: SẢN PHẨM PHỤC HỒI XƯƠNG BỊ GÃY TỐT NHẤT SỐ 1 TẠI MỸ

Điều trị gãy xương theo phương pháp y học

Bác sĩ thường điều trị bệnh theo một nguyên tắc cơ bản: những mảnh xương vỡ được đưa trở về đúng vị trí và ngăn di lệch ra khỏi chỗ cho đến khi lành.

Các phần xương mới hình thành xung quanh phần bị gãy và làm lành vết thương.

Phẫu thuật đôi khi cũng cần thiết để điều trị gãy xương. Bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chỗ gãy, gãy “hở” hay “kín” và xương nào gãy.

Các bác sĩ sử dụng một loạt các phương pháp để điều trị gãy xương, bao gồm:

• Băng bột cố định: bột thạch cao hoặc sợi thủy tinh đúc là loại phổ biến nhất trong điều trị gãy xương vì hầu hết các xương vỡ có thể tự lành một khi chúng đã thay đổi vị trí. Một khuôn bột dùng để giữ cho các đầu gãy ở vị trí thích hợp trong khi vết nứt tự lành;
• Nẹp cố định: các khuôn bột hoặc nẹp sẽ hạn chế hoặc “kiểm soát” chuyển động của khớp gần đó. Cách điều trị này khá tốt cho một số loại gãy xương nhưng không phải tất cả;
• Kéo liên tục: lực kéo thường dùng để sắp xếp lại một hay nhiều xương bằng lực nhẹ, liên tục và ổn định;
• Cố định ngoài: trong loại phẫu thuật này, bác sĩ thường đặt đinh kim loại hoặc ốc vít vào phía trên và dưới xương gãy ở. Các đinh hoặc ốc vít kết dính với một thanh kim loại bên ngoài da để giữ các xương ở vị trí thích hợp trong khi chúng tự lành.Trong trường hợp xuất hiện tổn thương nặng ở da và mô mềm xung quanh chỗ gãy, bác sĩ sẽ dùng một vật cố định bên ngoài cho đến khi người bệnh có thể phẫu thuật được;
• Mổ hở và cố định trong: trong phẫu thuật này, bác sĩ sẽ tái định các mảnh xương về vị trí bình thường và sau đó giữ chúng với các ốc vít đặc biệt hoặc các tấm kim loại ở bề mặt ngoài xương. Bác sĩ cũng có thể sắp xếp lại các mảnh vỡ bằng cách đặt một thanh kim loại vào khoang tủy ở trung tâm xương.

Những thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống có thể hạn chế diễn tiến của gãy xương